Hafif ve Orta Düzeyde Zihinsel Öğrenme Yetersizliği ile Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Öğrencilerin Ailelerine Öneriler

HAFiF VE ORTA DÜZEYDE ZİHİNSEL ÖĞRENME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERİN AİLELERİNE ÖNERİLER                   Engelli bir çocuğa anne-baba olmak zor bir görevdir. Bu zor görevde ilk yapacağınız iş çocuğunuzu kabullenmektir. Sizin çocuğunuz sebebi ne olursa olsun farklı özellikleri olan bir çocuktur. Bunu kabullenme noktası anne-baba için ne kadar zor olursa olsun ailenin mutluluğu ve çocuğun sağlıklı yaşaması için oldukça önemlidir.

• Engelli bir çocuk için erken teşhis çok önemlidir. Zaman kaybedilmeden hem sağlık hem de eğitim önlemleri alınmalıdır.
• Çocuğun olduğu gibi kabul edilmesi ileride karşılaşılacak sorunların üstesinden gelinmesinde atılacak önemli bir adımdır. Akrabalarınızın, komşularınızın, sokakta yürürken gördüğünüz insanların,toplu taşıma araçlarında ki insanların tepkileriyle, meraklı bakışlarıyla karşılaşacaksınız. Çocuğunuzun kabulü bütün bu tepkilerden daha az etkilenmenize yardımcı olacaktır. Ve siz çocuğunuzu kabullenmiş bir anne-baba olarak çocuğunuzu topluma daha kolay kabul ettirirsiniz.

• Anne-baba olarak birbirinizi suçlamayın, suçluda aramayın.
• Çocuğun her türlü gelişimi için gereken ilgi ve şefkatinizi ona sürekli gösterin.
• Onu ailenize verilmiş bir ceza olarak görmeyin, çocuğunuzu suçlamayın.
• Çocuğunuzu sosyal ve fiziksel ortamlardan kısıtlamayınız. Onu eve kapatmayınız. Parka götürün , ev gezilerine götürün. Birlikte sokağa çıkıp yürüyün Arkadaş edinmesine yardımcı olun.Ona çevreyi tanıtın, anlatın. Sorularına cevap verin, yüz defa da sorsa cevap verin. Çevrenizdeki insanların bakışları sizi kızdırmasın etkilemesin.

• Çocuğunuzu aşırı derecede korumayın.Tüm ile bireyleri çocuk için özveride bulunmaya hazırdırlar. Muhakkak özveride bulunulacak çocuk korunacak ama bunun da bir sınırı vardır.Bu, çocukta kendine güveni azaltır. Gereksinimlerini karşılamasına fırsat verin.
• Çocuğunuza acıyarak yaklaşmayın. Acımadan doğan sevgi ve yardım onun öğrenmesine engel olacaktır.
• Çocuğunuzu beceriksiz bulmayın. Sabırla yapmasını bekleyin. Beceriksiz bulmanız ve engellemeniz kendine olan güvenini kaybetmesine sebep olabilir.
• Çocuğunuzdan, var olandan fazlasını beklemeyin.
• Öğretmeniyle sıkı diyalog kurun ve okuldaki çalışmaların evde de devamını sağlayın.
• Çocuğunuzun sorularına basit ve kısa kelimelerle, anlaşılır cevaplar verin.
• Çocuğa yapabileceği işleri yaptırın. Başardığı işlerde teşvik edin, ödüllendirin.
• Basit sözcükler ve kısa cümleler kullanın.
• Çocuğunuzdan ne yapmasını istiyorsanız, tam ve açıkça söylemelisiniz. Yani genel ifadelerden çok "özel" ifadeler kullanmalısınız. "Eşyalarını ortadan kaldır" ifadesi yerine "oyuncağı yerine koy" ifadesini kullanın.
• İsteklerinizde ve koyacağınız kurallarda tutarlı olun. Ne zaman nasıl davranış bekleniyorsa çocuğunuza bunu anlatın ve bu beklentinizi bir daha değiştirmeyin. Böylece çocukta kararlı davranışlar gelişecektir. Kararsız olursanız, çocuk paniğe kapılabilir.
• Çocuğunuza acele komut yerine yavaş ve basit komutlar verin.
• Tehdit etmekten sakının. Tehdit, çocuklar üzerinde bir çok olumsuz etkiler yapar; aldırmazlık, davranış bozukluğu ve düşmanlık duygularını teşvik eder. çocuğa öz bakım becerileri öğretilmelidir.(Giyinme, kendi kendine yemek yeme, yıkanma vb.)
• Öğretmenin okulda vermiş olduğu derslerin evde de devam edebilmesi için çocuğunuzun ödevlerini takip edin, sık tekrar yaptırın. Çocuğunuz sıkıldığında etkinliği bırakın, sevdiği bir şeyi yapmasına izin verin (TV. seyretme, oyun oynama vb.), sonra tekrar etkinliği çalışın.
• Çocuk aşırı derecede korunursa; güvensiz, aşırı derecede ihmal edilirse; düzensiz olur. Çocuğa sürekli olarak; "sen onu yapamazsın, şunu beceremezsin" vb. gibi telkinler yerine, yapabileceği işleri yaptırmak, teşvik etmek daha yerinde bir davranış olur.
• Engelli çocuklar kaza ve hastalıklarda normal çocuklar kadar kendilerini koruyamazlar. Onun için sık sık hastalanırlar, sık sık kazalara uğrayabilirler. Ana-babaların dikkatli olmaları, koruyucu tedbirler almaları gerekir.
• Bu çocuklarda kas gelişimini sağlamak amacı ile el becerilerine yer vermek gerekir. Örneğin; makasla kağıt ve karton kesmek, çekiçle çivi çakmak, bahçe çapalamak, kil ve renkli çamur vb. maddelerle çeşitli şekiller yapma çalışmaları çok yararlı olur.
• Çocuğunuz için uzun vadede ve kısa vadede istediklerinizin bir listesini yaparak, bir hareket planı geliştiriniz. Planınızı bir takvime uygulayınız. Kendinizi bir yöntem uzmanı olarak görünüz. Bir sorunu çözümlemek için önce sorunu tanımlamak sonra olası çözümler için kafa yormak, en başarılı olacağını düşündüğünüzü seçmek ve çözümü denemek gerekir. Eğer bir çözüm işe yaramazsa o zaman bir ikincisini olmazsa bir üçüncüsünü denersiniz. Kararlı, planlı hareket ederek kendinizi amacınıza odaklayın.
• Çocuğunuzun durumu ile ilgili kanunlar, yönetmelikler ve "özel eğitim gerektiren çocukların hakları" konusunda araştırma yaparak bilgi sahibi olun.
• Çocuğunuzun öğretmeni ile en uygun görüşme zamanı, bir sorun yaşanmadan öncedir. Okul yılı başında öğretmenle iyi bir iletişim kurun. Okulda yapılan toplantıların hepsine katılın. Toplantılar sırasında başka hiçbir yerde öğrenemeyeceğiniz bilgiler edinebilirsiniz.
• Diğer engelli çocukların aileleri ile bir araya geliniz, duygularınızı düşüncelerinizi paylaşınız. Bilgi alışverişinde bulunarak rahatlayabilirsiniz
• Farklı bir çocuğa sahip olmak zordur. Ancak çocuğunuzun güçlü yanları olduğunu, dünyayı farklı olarak algıladığını, değişik bir bakış açısı olduğunu, duygularının kimi zaman çok güçlü olduğunu ve kendine özgü merakları olduğunu unutmayın !...

 OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLERİN AİLELERİNE ÖNERİLER

      Otizm spektrum bozukluğu, kesin nedeni bugün tam olarak bilinmeyen, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan nörogelişimsel farklılıktır. Otizm, genellikle yaşamın ilk üç yılında
başlar ve hayat boyu devam eder. Otizm, kişinin etrafıyla sözel ve sözel olmayan şekilde uygun ilişki kuramaması olarak tanımlayabileceğimiz, günümüzde en sık rastlanan nörolojik bozukluklardandır. Otizmde erken teşhis önem taşımaktadır. Erken teşhis ve doğru eğitim yöntemiyle otizm belirtileri kontrol altına alınabilir, gelişim sağlanabilir. Burada da iş aileye düşmektedir. Ailenin, çocuğun davranışlarını gözlemleyip belirtileri fark etmesi ve bir uzmana başvurması çok önemlidir. Erken teşhisin önemi gereği otizm belirtilerini de ailelerin biliyor olması gerekmektedir. Otizm belirtilerinden bazıları şunlardır:

•        Göz teması kuramamak

•        İsmi söylendiğinde dönüp bakmamak

•        Parmağıyla istediği şeyi göstermemek

•        Yaşıtlarının oyunlarına ilgi duymamak

•        Sallanmak, parmak uçlarında yürümek gibi hareketlere sahip olmak

•        Dönen nesnelere karşı aşırı ilgi duymak

•        Takıntılı davranışlar göstermek

•        Konuşmasında gerilik yaşaması  

Aile ve sosyal-kültürel çevre çocuğun gelişiminde en önemli faktörlerdir. Özel eğitim ihtiyacı duyan bir çocuğa sahip olan aileler, çocuklarının eğitiminde en önemli rolü oynarlar. Çocukların daha iyi durumda olabilmesi ya da çok daha kötü hale gelmelerini engelleyebilme adına verilecek en ideal eğitim anlayışının içerisinde ailenin yeri ve yapması gerekenleri eksiksiz yerine getirmesi belki de en kritik konudur. Otizmli çocuk aileleri, otizmi ilk duyduklarında kimden, nasıl ve nereden yardım alması gerektiğini bilememekte ve bundan dolayı da kendilerine ve çocuklarına olumsuz duygular geliştirebilmektedirler.  OSB tanısı almış çocukların ebeveynlerinde ilk olarak şok, inkar, suçluluk, kızgınlık görülebilmektedir. Ailenin ilk olarak durumu kabullenmesi gerekmektedir. Bu durumun kimsenin suçu olmadığını, dünyanın her yerinde her ırkta her cinsiyette her sosyal statüde görülebilen bir şey olduğunu anlamaları gerekmektedir. Eşlerin birbirini suçlamaları, suçu başkasında ya da ailede aramaları sürece uyum sağlamalarını, birlikte baş etmeyi zorlaştıracaktır. Gerek görülürse psikolojik destek de almalılardır. Otizmi kabullenip otizmin ne olduğunu araştırmalılar. Hem çocukla iletişim kurmayı kolaylaştıracak hem de neyle karşı karşıya olduklarını, bununla ilgili neler yapabileceklerini, sorumluluklarını öğrenmelerini sağlayacaktır.Çocuğu toplumdan soyutlamak, otizm olduğunu gizlemek de yapılan bir diğer yanlıştır. Çocuğu normal yaşama alıştırmak ve entegre olmasını sağlamak önemlidir.

Kaynakça:Çocuklarda görülen davranış bozuklukları ve özel eğitim gerektiren durumlar.